INHOUD THEMA ‘ZELF’ (oktober 2011)

PRAKTIJK

WETENSCHAP

NIEUW(S)

Geachte lezer,
Eén van de eerste zinnen die mijn dochter ooit uitriep was “Self surkje aan doen!” Waarmee ze bedoelde dat ze zelf – net drie jaar jong – haar jurkje aan wilde doen. Bijzonder, hoe een veelomvattend en ondoorgrondelijk thema als het Zelf toch van kleins af aan wordt begrepen en gehanteerd. Alsof het Zelf ook echt bestaat. Maar wetenschappers en filosofen hebben er het laatste woord nog niet aan gewijd. Want wat is het Zelf en waar zetelt het? Zonder precies te weten wat het begrip Zelf inhoudt, hebben we er wel concepten en gedachten over die ons handelen als loopbaanprofessional – vaak onbewust – beïnvloeden. Elke coach zal het wel eens hebben over het belang van zelfinzicht en zelfsturing. We vinden dat onze cliënten toch echt zelf ‘hun jurkje aan moeten doen’ dan wel ‘hun broek op moeten houden’. Maar is dat wel een reëel uitgangspunt? In hoeverre kan een mens zijn leven en loopbaan werkelijk aansturen? En kan iedereen het op elk moment in zijn leven? In de wereld om ons heen komen vragen over het Zelf vaak aan de orde. De gloednieuwe term weigerpastoor bijvoorbeeld verwijst naar de kerkelijke functionaris die het oneens is met de stelling dat mensen over eigen leven en eigen dood moeten kunnen beslissen. Het is volgens hem niet de mens die hier de hand in moet hebben. Misschien geldt dat niet alleen voor euthanasie, maar voor alle beslissingen die we over ons leven maken. Hebben we geen recht om zelf ons lot en onze levensloop te bepalen? Kunnen we dat eigenlijk wel? Of worden we stiekem en onzichtbaar geleid? Als we Ap Dijksterhuis er weer eens bij halen, lijken we in elk geval bijster weinig invloed te hebben op onze beslissingen. Dus welk Zelf staat nu aan het roer? Elders in de media ontspint zich de interessante discussie of we vooral vanuit egocentrische of altruïstische motieven handelen. Denken we primair aan onszelf of aan de ander? De bekende bioloog Frans de Waal is hierin inmiddels 180 graden gedraaid. Volgens hem doen we feitelijk alles vanuit een altruïstisch motief en vormt egoïsme de uitzondering. Daarom zou het nieuws ook vooral gaan over daden en gebeurtenissen die uit dat zelfgerichte handelen ontstaan, want we lezen liever over de uitzondering dan over de regel. Nou, geef mij maar berichten over mogelijkheden in de wereld en positieve omgang met elkaar. Als loopbaanprofessional kijken we ook naar het bijzondere Zelf van de ander en proberen we dat te laten schitteren. Dat is toch veel boeiender? Hoog tijd dus dat we wat meer in de media verslag doen van onze bevindingen. Ondertussen blijft de vraag naar het bestaan van het Zelf overeind. Misschien is dat ook de bedoeling. Want alleen vanuit de vraag naar onszelf kunnen we op weg gaan naar ‘worden wie we zijn’, naar zelfontplooiing, naar zelfsturende loopbanen. Het Zelf als vraagteken leidt ons daarbij. Kijk op die weg ook eens om u heen. Want we kunnen ons Zelf alleen maar zien in de ogen van de Ander. Mijn dochter begreep dat al op driejarige leeftijd. Zonder mijn opdringerigheid om haar bij het aankleden te helpen, had ze het woordje ‘Self’ misschien nooit ontdekt.

Frank van der Mijn, Hoofdredacteur redactie@loopbaan-visie.nl