Saboteurs zijn de gedachten in je hoofd die negatieve emoties opwekken in hoe je omgaat met de dagelijkse uitdagingen van het leven. Iedereen heeft ermee te maken. Het zijn automatische patronen van hoe je moet denken, voelen en reageren. Dit zijn de belangrijkste.
1. De rechter
“Dit is de meestersaboteur, die wij als mens allemaal hebben”, stelt loopbaancoach Robin Keeris, als we haar vragen naar de belangrijkste interne saboteurs. “De rechter is onze universele interne criticus. Hij wijst je herhaaldelijk op fouten of tekortkomingen van jezelf en anderen. Hij maakt je midden in de nacht wakker met zorgen”, legt Keeris uit.
Hij kan overkomen als een strenge doch rechtvaardige helper, maar veroorzaakt veel stress, vermindert je effectiviteit én kan relaties schaden. “De rechter activeert ook je andere saboteurs”, weet Keeris.
2. De pleaser
De pleaser is uit op acceptatie en affectie. Om die dingen te bereiken wil hij dat je voortdurend probeert anderen te helpen, te vleien of tevreden te stellen. Maar hierdoor verlies je je eigen behoeften uit het oog. “Deze interne saboteur laat je geloven dat je anderen een plezier doet, maar probeert anderen ook afhankelijk van jou te maken.”
3. De perfectionist
Deze saboteur is te ver doorgeschoten in zijn hang naar perfectie, orde en structuur. “Hij maakt jou en de mensen om je heen nerveus en gespannen. Hij trekt je batterij leeg met zijn voortdurende overtuiging dat het altijd beter kan. Ook bezorgt hij je continu frustratie omdat het nooit goed genoeg is.”
4. De vermijder
Dit profiel concentreert zich op een extreme manier op het positieve en aangename. Hij gaat lastige en onplezierige taken en conflicten uit de weg. Onder zijn invloed maak je er een gewoonte van om dingen uit te stellen en conflicten te vermijden.
5. De rusteloze
De rusteloze kan niet stilzitten en is voortdurend op zoek naar nieuwe, opwindende activiteiten. Hij geeft je weinig gemoedsrust en laat je zelden tevreden voelen met je huidige activiteit. “Hij laat je geloven dat je al het mogelijke uit het leven moet halen. Maar als je je leven zo volpropt, mis je veel van het hier en nu.”
6. De waakzame
Deze is de drama queen of king onder de saboteurs, en maakt je voortdurend bewust van wat er allemaal fout kan gaan. “Hij doet je geloven dat de gevaren die je bedreigen groter zijn dan ze lijken, en dat je non-stop alert moet zijn”, stelt ze. “Hij denkt ook dat mensen er een puinhoop van maken.”
7. De streber
Dit profiel lijkt op de perfectionist, maar laat zijn gemoed vaak afhangen van externe factoren. “De streber maakt je zelfrespect en eigenwaarde afhankelijk van voortdurend scoren en presteren. Voor je het weet zorgt hij ervoor dat je de voeling verliest met je behoeftes op het emotionele en relationele vlak. En maakt hij een workaholic van je.”
De ene saboteur is niet negatiever dan de andere. “Het zijn allemaal overlevingsstrategieën die negatieve emoties opwekken. Ook de intensiteit van de saboteurs verschilt per persoon”, weet Keeris. “Sommige mensen hebben zeer heftige saboteurs, bij anderen zijn ze makkelijker in toom te houden. Het belangrijkste is dat mensen hun eigen saboteurs leren herkennen. Zodat ze de informatie die ze geven, waar nodig kunnen relativeren.”
Meest voorkomende saboteurs
Deze saboteurtest, uitgewerkt door Mindshift, geeft een overzicht van de aanwezigheid van de saboteurs (Tabel 1). Omdat we allemaal over een (dominante) rechter beschikken, wordt deze saboteur niet opgenomen in dit overzicht. Minder voorkomende saboteurs zijn de hyperrationele, de controleur en het slachtoffer. (bron: Jobat)
Tabel 1. Overzicht saboteurs
