Deze column verscheen eerder in LoopbaanVisie 2025-2 over ‘arbeidsmarkt’
In 1999 ben ik begonnen als arbeidsmarktanalist. Toen spraken we over ‘de nieuwe economie’, wat impliceerde dat er alleen nog maar groei zou zijn. De opkomst van internet was niet te stoppen, de work-lifebalance deed haar intrede en mannen die parttime wilden werken waren zeer schaars (er is toch niets mis met je!). De belangrijkste redenen om te kiezen voor een (nieuwe) werkgever waren salaris, werksfeer, inhoud van het werk, een vast contract en een pensioenregeling. In die tijd had je nog de eindloonregeling en ging je gemiddeld op je 57ste met pensioen. 25 jaar geleden kon je eigenlijk nauwelijks thuiswerken (die infrastructuur was er niet), flexibele werktijden, zelfroosteren, een sabbatical of remote werken waren nog een verre toekomst. Onwaarschijnlijk eigenlijk hoe werken de afgelopen 25 jaar is veranderd…
In 2025, als net vijftigjarige en nog jong van geest, schrijf ik deze laatste column. De veranderingen die we op de arbeidsmarkt in de afgelopen 25 jaar hebben gezien, zijn niets vergeleken met de veranderingen die we in de komende 10 jaar zullen zien. Nu denken we nog dat door de vergrijzing de arbeidsmarkttekorten blijvend zullen zijn. Maar niets zal minder waar blijken te zijn. Tot 2030 groeit het aantal werkenden in Nederland van 9,8 miljoen tot 10,6 miljoen personen. Hoezo te weinig mensen? AI zorgt er nu al voor dat heel veel ICT’ers, zeker softwaredevelopers, steeds minder nodig zijn. Dat is slechts het startschot van de afnemende vraag naar (startende) white collar workers. Waarom zou je een GenZ’er opleiden die én snel van werkgever verandert, én niet hard wil werken, én veel te duur is, terwijl DeepSeek, Gemini of OpenAI je in 10 minuten een veel beter antwoord geeft? En terwijl we kijken naar de AI revolutie en ons in slaap laten sussen met de troostende woorden dat elke nieuwe technologische ontwikkeling voor meer nieuwe banen zorgt en het niet zo snel zal gaan, ga ik u vertellen dat het sneller gaat dat we ooit hadden kunnen bevroeden. Met Intelligence Group schrijven we dit jaar ons laatste onderzoeksrapport…
AI gaat snel, robotisering gaat minstens zo snel. Voor $ 16.000 koop je een Unitree G1 robot (check YouTube, het is echt, zelfs Kim Kardashian heeft er één, dus dan is het echt) die akelig dicht bij een mens komt. Moet je eens voorstellen hoe dat over drie of vijf jaar is. Ik verwacht echt niet meer zelf te koken over tien jaar of het huishouden te doen. Wat nu Alexa of Google Home is, is dan je eigen variant van de Unitree. En dat is thuis… maar deze robotisering heeft op de arbeid een gigantische impact. Met drones worden pakketjes thuis afgeleverd (gebeurt al in China) en in de nabije toekomst wordt voedsel dat is bereid in Cloud Kitchen thuis afgeleverd. Maar wat dacht je van zorg, frontline workers, de tuinbouw, enzovoort. Zelfs in het onderwijs acht ik het aannemelijk dat robots mensen gaan helpen, maar dat zal − net zoals de zelfrijdende auto − nog wel een paar decennia duren.
Van de callcenterindustrie tot financieel analisten bij banken en van softwaredevelopers tot tekstschrijvers; overal worden vandaag mensen vervangen door AI en dat gaat alleen nog maar sneller. In distributiecentra, in de operatiekamer, met drones en met stofzuigrobots zien we robotisering overal haar intrede doen. Dit gaat sneller dan we denken, al is dat misschien nog niet in 2025 of 2026. Maar één ding kan ik u garanderen, en dat is dat er veel meer banen zullen verdwijnen dan erbij gaan komen en dat de werknemersmarkt die we nu nog hebben, niet blijvend is. Het argument van vergrijzing zal vervagen en de werkloosheid gaat groeien. De dertigurige werkweek zal in de jaren 30 worden ingevoerd.
Al met al heel veel werk voor loopbaanprofessionals. Want hoe ziet je werk eruit samen met AI en een robot? Of wat ga je anders doen, nu je werk komt te vervallen? En hoe gaan mensen om met deze verandering. Aan de employability kant van de arbeidsmarkt gaat de komende 10 jaar veel meer veranderen dan in de afgelopen 25 jaar en daarin is het alle hens aan dek voor de loopbaanprofessionals. Eerst reorganisaties, organisatieveranderingen en dan de begeleiding van mensen in re-skilling en herinrichten van hun leven met AI en robots. Gouden tijden bieden zich aan. Maar één ding zal niet veranderen… mensen blijven primair (willen) werken voor geld, plezier, inhoud van het werk, zekerheid en pensioen. Ook in de toekomst en het liefst ingegeven voor gemak, vrijheid en flexibiliteit. De component gemak was er altijd al, maar wordt nu alleen nog maar belangrijker. Want laten we eerlijk zijn, het klinkt best verleidelijk om ’s avonds thuis te komen en het eten is klaar, het huis aan kant en de was gestreken. Ben benieuwd wat alle schoonmakers gaan doen… Maar gelukkig hebben we daar loopbaanprofessionals voor die dat kunnen oplossen.
Tot in de toekomst.
Geert-Jan Waasdorp is entrepreneur en investeerder op het snijvlak recruitment, arbeidsmarkt en data. Hij is oprichter van Intelligence Group en mede-grondlegger van de Academie voor Arbeidsmarktcommunicatie, Werf&, Arbeidsmarktkansen, de recruitercode.nl en de start-ups Talentpool Community, SkillsCV en RecruitAgent.ai